Duurzaam Ecologisch Sanitairbeheer

Zwart water

Bah! Zwart water is smerig water. Maar wist je dat we dat iedere dag volop produceren? Door in (drink)water te poepen en te plassen creëren we het iedere dag, en daarbij ons eigen stikstofprobleem in de vorm van ammoniak, nitraat en nitriet. Het rioolwaterbedrijf mag het oplossen. Dat lukt meestal wel aardig maar het kost naast geld ook de nodige energie. En uiteindelijk levert het helemaal niets op. Je kleine en grote boodschap worden gezien als afval. De oplossing? Die is echt prachtig en ligt verscholen in eenvoud! Een bst in je kleinste kamertje en een compostbak in je tuin. Immers, drinkwater is om te drinken, niet om te vervuilen. En wat nu nog jouw afval is wordt straks een hele nuttige grondstof. Zwart water, weg ermee!

Grijs water

Veel minder vies! Gebruik je een bst dan produceer je zo ongeveer alleen nog watervervuiling met je douche, keuken en wasmachine. Het water wat daar ontstaat noemen we ‘grijs’. En dat is lang niet zo vies als zwart water. Stikstof zit er nauwelijks in, ziekmakende bacteriën ook bijna niet. Het schoonmaken hiervan is vele malen makkelijker, je zou het bijna geheel aan de bodembacteriën over kunnen laten. Maar in België ontwikkelde professor Joseph Orzàgh Traiselect, een selectieve zuiveringsmethode met behulp van een eenvoudige septische put. Speciaal voor grijs water.

Drinkbaar water

Drinkwater mag alleen ‘drinkwater’ worden genoemd als het aan alle gestelde strenge normen voldoet. In feite is het vervaardigen van drinkwater in Nederland voorbehouden aan de tien drinkwaterbedrijven. Enkel op individueel niveau kun je hier van afwijken. Iemand die binnen zijn huishouden water geschikt maakt om te drinken mag dat doen. Je spreekt dan van drinkbaar water. Regen is de primaire bron van al het zoet water op aarde. Er valt veel voor te zeggen om daar dan ook rechtstreeks drinkbaar water van te maken, er bestaan goede methoden voor. Voorbeeld: Pluvalor van Eautarcie. Daar heeft men net even verder gekeken dan enkel slechte stoffen en bacteriën verwijderen. Je wc doorspoelen met regenwater? Daar is het eigenlijk veel te goed voor!

Groen water

Klinkt duurzaam misschien? Nou nee. Soms kleuren grachten en sloten groen, vooral in de zomer. Eutrofiëring heet dat met een duur woord. Het wordt veroorzaakt door een teveel aan stikstof in het water. De intensieve veehouderij, Schiphol, Tata Steel, auto’s en zelfs jouw spoeltoilet dragen er aan bij. De rioolwaterzuivering verwijdert niet alle stikstof. Of we daar wat mee kunnen? Uh, nou nee maar voorkomen kun je het wel. Eet biologisch, vlieg niet, rij minder auto en consumeer vooral minder. En…composteer je toiletinhoud vanuit zo’n mooie bst. Zonder spoelwater! De compost maakt van je tuin een waar paradijsje, dat krijg je er zomaar gratis bij.

The Humanure Handbook

The Humanure Handbook van Joseph Jenkins geldt als het standaardwerk als het gaat over composteren van menselijke ontlasting. Wetenschappelijk onderbouwd en bovendien gebaseerd op meer dan veertig jaar praktijkervaring.

Tot voor kort was het boek in Nederland en België alleen in het Engels beschikbaar. Composteren van ‘humanure’ is een niche, natuurlijk. Maar ik trok de stoute schoenen aan en heb het vertaald.

Wil je je grondig in de geschiedenis en de techniek van toiletten en composteren verdiepen? Download dan de gratis pdf vanaf de website van de auteur in Pennsylvania.

Hoe werkt een BST?

Stront en ammoniakwalmen ken je wellicht van latrines, van die huisjes met een wc-pot erin en een gat in de grond. Een BST is anders en stinkt absoluut niet! Onderin de emmer gaat eerst een laag strooisel. Dit kan van alles zijn: droge fijngemalen bladeren, vlas, zaagsel (liever niet van ovengedroogd hout) en zelfs versnipperd papier of karton, als het maar van plantaardige oorsprong is. Telkens na gebruik bedek je je boodschap met een laagje strooisel. Urine en je grote boodschap kunnen gewoon bij elkaar, het koolstofhoudende strooisel blokkeert elke geur en voorkomt het ontstaan van amoniakachtige stoffen. Bacteriën zorgen voor de rest. Gaat het toch nog stinken, dan heb je hoogst waarschijnlijk te weinig strooisel gebruikt. Met een plantenspuit het strooisel een beetje bevochtigen werkt daarnaast ook goed.

‘Urine scheiden is toch echt nodig hoor’

Nee! Dat is een groot misverstand. Vaak wordt gedacht dat het gaat stinken als je niet scheidt. Dat gebeurt inderdaad ook als je geen of te weinig plantaardig strooisel toevoegt. Voeg je dat wel toe, dan ruik je niets! Urine is nodig voor een optimaal composteringsproces. Het draagt bij aan een goede verhouding tussen koolstof en stikstof en de warmteontwikkeling van de composthoop wat noodzakelijk is om ziekteverwekkers uit te schakelen. Bovendien, eenmaal gebonden aan het plantaardig strooisel spoelt de stikstof uit de urine niet meer uit naar het grondwater. Urine bevat daarnaast nog de belangrijke mineralen kalium en fosfor. Dit alles blijft in de humus tot het moment dat een plant het nodig heeft en het via zijn wortels opneemt. De natuur zit echt vol vernuft!

Overbemesting

Urine apart als meststof gebruiken is een riskante onderneming, de kans op grondwatervervuiling (ammoniak) is levensgroot. En let wel: compost is geen mest, het is een bodemverbeteraar. Net als dat de boterham die je at geen brood meer is op het moment die in je toilet weer tevoorschijn komt, is de poep en urine (=mest) die je produceerde na het composteren geen mest meer maar compost (humus). Overbemesten met compost is dus niet mogelijk.

Is je emmer vol dan kan deze richting de compostbak. Ook kun je deze afsluiten met een deksel en even aan de kant zetten tot de volgende emmer vol is. Om het niet te bewerkelijk te maken kun je bijvoorbeeld één keer in de week of nog minder je emmers legen. Zelfs een keer in de maand is mogelijk. En die compostbak is geen gewone composthoop waar je je emmers op omkeert maar eenvoudig is ie wel. Je kunt het net zo mooi maken als je zelf wilt, de eenvoudigste maak je van een stel pallets. Bekijk onderstaande video maar eens om te zien hoe het in z’n werk gaat.

Waarschuwing

Er is erg veel onzin op internet te vinden als het gaat om waterloze toiletten. De benaming ‘composttoilet’ tref je maar al te vaak aan. Daarbij kan het over allerlei soorten waterloze toiletten gaan waarbij van composteren vaak niet eens sprake is. Van fancy apparaten met klep, draaischijf en urinescheider tot enorme tanks waar je een kelder onder je huis voor nodig hebt. Vaak worden daarbij hele en halve waarheden verteld. Zo zou je in een toilet kunnen composteren, is er absoluut een urinescheider nodig of laat men je geloven dat je een duur degelijk apparaat nodig hebt waar je, net als je wc, zogenaamd geen omkijken naar hebt. Trap er niet in. Laat je eerst onafhankelijk van de commercie voorlichten voordat je je spoeltoilet vaarwel zegt. Het Humanure Handbook van Joseph Jenkins is uniek op dit gebied. Het is gebaseerd op wetenschappelijke bronnen en meer dan veertig jaar praktijkervaring. Een adviesgesprek aanvragen kan natuurlijk ook.